عقیق یا آگات گونه ای سنگ گران بها است. عقیق یمن از گران بهاترین عقیق هاست که یکی از راه های شناخت آن تراش دار بودن عقیق است. امروزه در ایران تراش های متعددی قابل توجه اساتید می باشد که معروف ترین آن ها تراش ثبتی و تراش قطعی و هم چنين تراش باپشت كاس مى باشد. نگین هایی که دارای سمبه های دایره و حلالی یا اصطلاحا سمبه ناخنی و نشان هایی مخصوص هستند که آن ها هم جزو عقیق های یمنی می باشند. عقیق در اسلام، یکی از احجار کریمه (یاقوت، فیروزه، دُرّ، عقیق، زبرجد، مرجان، لؤلؤ، الماس) است که دارای فواید جسمی و معنوی زیادی است.
عقیق یمنی چیست؟
معروفت ترین رنگ در اذهان عمومی رنگ سرخ نگین عقیق سرخ است که تقریبا اکثریت سنگ یمنی را با این رنگ می شناسند اما این گوهر دارای چندین رنگ متنوع نظیر کبود، یاسی، مشکی، پرتقالی، قهوه ای و … می باشد. در مورد عقیق یمنی یا همان yemen agate باید بگوییم که معادن آن از قدیمی ترین، باکیفیت ترین و بهترین معادن این گوهر در جهان محسوب می شوند.
در شرح این گوهر باید گفت که این سنگ با ارزش از کشور یمن استخراج می شود و کیفیت و برتری سنگی که از معادن یمن استخراج می شوند، در قیاس با دیگر معادن به مراتب بیش تر بوده و از قیمت بالاتری برخوردار هستند. خوب است بدانید که بدلیل خواص عقیق سرخ یمنی و دیگر انواع آن معمولا این گوهر خوش رنگ و زیبا، یک دست و کمیاب بوده و اکثر علاقه مندان به سنگ های قیمتی و کلکسیونى، از میان انواع مختلف آن معمولا به دلیل زیبایی و خواص سنگ عقیق یمنی سرخ و قهوه ای را انتخاب می کنند. البته بایستی توجه نمود که انواع دیگر این گوهر نظیر خراسانی، برزیلی و … نیز در این بین جایگاه خاص خودشان را دارند و بی ارزش نیستند.
این نگین را با عناوینی نظیر یمن، یمانی و… نیز می شناسند.در کشور ما، ایران بیش ترین کاربرد و استفاده از عقیق یمنی در ساخت زیورآلات و جواهراتی نظیر انگشتر و گردن بند می باشد. به دلیل احادیث، توصیه ها و روایات فراوانی که در دین اسلام در مورد استحباب و ثواب استفاده از عقیق یمنی وجود دارد، استفاده و کاربرد سنگی که منشا و مبدا استخراج آن کشور یمن می باشد در ایران و هم چنین مسلمانان سایر کشورهای دیگر طرفداران زیادی دارد. البته این اقبال در خصوص خواص سنگ عقیق یمنی قهوه ای (جزع یمانی) و سرخ از قدیم وجود داشته چنان چه که امیر معزی در این خصوص و در یکی از اشعار خود می فرماید :
می به رنگ عقیق یمن که چون ز قدح * * * دهد فروغ که گویی ستاره یمن است
مشخصات عقیق یمنی
- سختی سنگ عقیق یمنی ٧ _ ۶/۵ می باشد.
- عقیق یمنی اصل در رنگ های پرتقالی، قرمز (سنگ عقیق سرخ معروف ترین رنگ ان است)، قرمز مایل به قهوه ای، قهوه ای، جگری (کبدی)، کرمی مایل به زرد، کبود، سوسنی، عسلی و سیاه می باشد.
- از نوع دانه ریز کوارتز است.
- دارای شفافیت کم تا زیاد.
- دارای وزن مخصوص در حدود 2.6
از قدیم قبایل و ملل کهن در نقاط مختلف جهان، این گوهر ار مقدس و با ارزشی می دانستند و به همین علت آن را از خود دور نمی کردند آن ها بر این باور بودند که این نگین در برابر حوادث و بلایا از آن ها محافظت می کند.
خواص عقیق یمنی در احادیث
در احادیث به استفاده از خواص انگشتر عقیق یمنی و خواص سنگ عقیق یمنی قهوه ای بسیار توصیه شده است که در ذیل به چند مورد اشاره شده است:
- در روایتی از حضرت محمد (ص) درمورد این سنگ می خوانیم: در شب معراج که به آسمان ها سفر کردم به درجه ای رسیدم که نزدیک تر از آن به مرتبه ربوبیت، ممکن و تصور پذیر نیست. پس خداوند در آن جا با من در میان دو کوه از عقیق سخن گفت. (الشیعه فی احادیث الفریقین، ص ١۶٨)
- زیاد قندى از امام موسی کاظم، از پدران بزرگوارش از حسین بن على علیه السلام روایتی درباره خواص سنگ عقیق یمنی و هم چنین خواص انگشتر عقیق یمنی و به همراه داشتن آن نقل کرده است که فرمود: هنگامى که خداوند، موسى بن عمران را آفرید و در طور سینا با او سخن گفت، بر زمین نظرى افکند و از نور روى خود عقیق را آفرید، سپس در آن زمان فرمود: به حق خودم بر خود لازم کردم که کسى را که (انگشتر) عقیق دست داشته باشد، به آتش جهنم عذاب نکنم به شرط آن که على علیه السلام را دوست داشته باشد.
- امام صادق علیه السلام در روایتی از فواید و خواص عقیق فرموده اند که خداوند دستی که برای دعا کردن به درگاهش بلند می شود دوست دارد با این انگشتر باشد. ( مکارم الاخلاق ص ۸۸ ، وسائل الشیعه : ۵ /۹۱ )
- درباب فضیلت و خواص عقیق یمنی ذکر این مورد جالب توجه است که روزی جبرئیل به نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمد و فرمود:« ای محمد! پروردگارم به تو سلام می رساند و می فرماید: انگشترت را در دست راست کن و سنگ آن را عقیق بگذار و به پسر عمویت (علی (ع)) نیز بگو انگشترش را در دست راست بگذارد و برای آن نگین عقیق قرار دهد». این یکی از مهم ترین و با ارزش ترین خواص انگشتر عقیق یمنی است که در روایات به آن اشاره شده است.سپس علی علیه السلام درباره این سنگ سوال می فرمایند و حضرت محمد (ص) فرمایند: «کوهی است در یمن».
سنگ عقیق سرخ با حکاکی زیبای امیری حسین و نعم الامیر
- امام صادق (ع) فرمودند: دوست دارم هر مومنی پنج انگشتر در دست داشته باشد، عقیق بابت دفع و دوری از فقر، فیروزه بابت گشایش در امور، یاقوت برای دفع پریشانی، حدید بابت پیروزی بر دشمنان، در نجف برای آسان شدن امور
- از دیگر روایات نقل شده درباره خواص عقیق یمنی این است که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام چهار انگشتر در دست می کردند، انگشتر یاقوت برای شرافت و زیبایی آن، فیروزه برای پیروزی و یاریش، حدید صینی برای قوتش و انگشتر عقیق یمنی برای محافظت و دفع دشمنان و بلاها که از خواص انگشتر عقیق یمنی هستند.
- در حدیث صحیح از حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام آمده که این گوهر فقر و تنگ دستی را بر طرف می کند و در دست کردن آن، نفاق را از بین می برد.
- امام رضا علیه السلام نیز در مورد خواص انگشتر عقیق یمنی فرمودنده اند هرکه قرعه به این انگشتر بزند، بهره او بهتر و کامل تر بیرون می آید.
- در روایتی معتبر از امام جعفر صادق علیه السلام نقل شده است که انگشتر عقیق در دست کنید که مبارک است و هرکس که این انگشتر در دست داشته باشد، امید است که عاقبش به خیر و نیکی باشد. (کتاب حلیه المتقین از علامه محمد باقر بن محمد تقی مجلسی)
- هم چنین امام صادق علیه السلام درباره خواص عقیق یمنی فرموده اند که حرز در سفر است و دست کردن انگشتر آن در زمان سفر، انسان را از آسیب های سفر حفظ می کند و مصون می دارد. ( کافی ۶ / ۴۷۰ ، الامان ص ۵۲ ، وسائل ۵ / ۸۹ ، و ۹۰ )
- امیر مومنان علی علیه السلام از خواص سنگ عقیق یمنی می فرمایند : شخصی که انگشتر عقیق در دست دارد و دو رکعت نماز با آن به جا آورد، ثواب آن دو رکعت، برابر است با هزار رکعت نمازی که بدون آن خوانده شود. ( اعلام الدین ص ۳۹۳ ، بحارالانوار : ۸۰ / ۱۸۷ ، عده الداعی ص ۱۳۰ ، وسائل الشیعه ۵ )
خواص معنوی عقیق
- یکی از خواص سنگ عقیق یمنی همراه داشتن آن فقر را دور می کند از بین می برد.
- باعث فراخی و زیادی رزق و روزی می شود.
- دفع بلا، در برابر حوادث و خطرات که از صاحب آن محافظت می کند.
- برای محافظت از چشم زخم توصیه شده است.
- ترس را از بین می برد و شجاعت را برای صاحبش به ارمغان می آورد.
- سنگ عقیق باعث خوش شانسی و خوش اقبالی فرد استفاده کننده از آن نیز می باشد.
انگشتر دست ساز با سنگ عقیق سرخ یمنی
خواص عقیق برای بدن
- برای درمان بیماری های دستگاه گوارش بسیار مفید است.
- دیگر خاصیت از خواص سنگ عقیق اصل این است که هم راه داشتن آن برای دردهای استخوانی به خصوص کمر درد مفید است.
- برای جلوگیری از خونریزی های شدید به خصوص برای بانوان توصیه می شود.
- این سنگ بسیار پر انرژی می باشد و برای ناراحتی های روحی و بر طرف شدن غم و اندوه مفید است و همین طور آرامش بخش و باعث نشاط و شادی است.
- این سنگ هم چنین برای درمان بیماری های پوستی از جمله آکنه استفاده می شود. برای این کار باید سنگ را در بالای پوست قرار داده و برای مدت زمان چند دقیقه به صورت دایره وار حرکت دهید.
- در زمان خستگی و کوفتگی چشم ها می توانید از تکه ای از این سنگ بر روی چشم های تان به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه در روز استفاده کنید.
- درباره خواص عقیق یمنی که در انگشتر و گردنبند عقیق یمنی به کار می رود و به طور کلی، انواع آن باید به این موضوع اشاره کرد که این سنگ برای درمان بیماری های کمر درد، پا درد، استخوان درد و همین طور دردهای ماهیچه ای مناسب و مفید است. چرا که حرکت فوق العاده آن باعث شده که مدارات شفابخش را به سمت خود جذب کرده و تشکیل یک انرژی شفابخش بسیار قوی دهد. شما می توانید با کمی تمرکز و دقت، امواج ساطع شده از این سنگ را به رنگ سبز ببینید. این انرژی در نوع قرمز همیشه به رنگ سبز است.
خواص سنگ عقیق یمنی قهوه ای (جزع یمنی)
یکی از معروف ترین انواع نگین های عقیق یمانی معروف به جزع یمنی است. به طور ساده این نگین دارای شفافیت کمی است و غالبا رنگ آن قهوه ای و مایل به قهوه ای تیره و سیاه می باشد که البته به رنگ های دیگر هم چون عسلی نیز یافت می شود. در احادیث به خواص سنگ عقیق یمنی قهوه ای به طور خاص اشاره شده است که مواردی از آن را در ادامه می آوریم:
- از حضرت رضا علیه السلام نقل گردیده است که امام علی علیه السلام فرموده اند: حضرت محمد (ص) بیرون آمدند و انگشتر جزع یمانی در دست داشتند و با ما نماز به جای آوردند و زمانی که نماز به پایان رسید، انگشتری را به من دادند و بیان کردند که این انگشتر را در دست راست خود بنما و با آن نماز به جای آور که نماز با سنگ جزع یمانی هفتاد برابر است و تسبیح و طلب آمرزش از خداوند می کند و ثوابش برای صاحب نگین جزع یمانی (سنگ عقیق یمنی قهوه ای) نوشته می گردد.
- از امام علی علیه السلام نقل گردیده است: انگشتر جزع یمانی به دست نمایید که طردشدگان شیاطین را رد می کند.
عقیق یمنی اصل
احتمالا این سوال برای شما مطرح شده است که عقیق یمنی اصل چه رنگی است و چه ویژگی هایی دارد و ما انگشتر عقیق اصل را از کجا تهیه کنیم؟ برای بهره بردن از خواص عقیق یمنی لازم است تا نوع اصلی آن را هنگام خرید تشخیص داد اما لازمه تشخیص آن چشم آگاه، تجربه کافی و یک میکروسکوپ می باشد. مواردی مانند گذاشتن تار مو روی آن و سوزاندن آن و یا خط انداختن به روی شیشه و یا دیدن شکل هایی نظیر گلبرک داخل نگین و موارد دیگر کمک زیادی به تشخیص عقیق یمنی نمی کند.
عقیق یمنی اصل و معدنی رنگ تقریبا یک نواخت دارد. به طور کل ساختار سنگ و رنگ داخل این گوهر چنان نرم و ریز هستند که با چشم معمولی و غیر مسلح سنگ یک دست به نظر می رسد. خوب است که بدانید عقیق یمنی اصل چه رنگی است؟ درواقع رنگ این گوهر گاهی کاملا یک دست و گاه دارای ترکیب رنگی است. معروف ترین رنگ های این گوهر شامل سیاه، قهوه ای، سرخ، پرتقالی و کبود است. در مقابل نور داخل نگین حالت روغنی دارد در حالی که در حالت کلی چنین جلایی ندارند. اما اگر سنگی رگه طبیعی داشت و کمی رنگ دانه هم داشته باشد به شرط شفاف و درخشان بودن و همین طور حرارت ندیدن با ارزش می تواند باشد.
در مورد سختی این نگین به این نکته دقت کنید که اگر با یک قطعه سنگ یشم بر روی آن خط کشیدید و جای آن باقی ماند بدانید که آن سنگ، تقلبی است و این از خواص عقیق سرخ و دیگر انواع آن است که جای خط روی آن باقی نمی ماند. البته این را بدانید که هر نوع سنگی دارای سختی منحصر به فرد خود می باشد.
اگر در فروشگاه جواهرات و سنگ های قیمتی بودید و فروشنده با سوزن روی آن خط کشید و اثری روی آن نماند از او بخواهید این کار را با استفاده از سنگ یشم انجام دهد. اگر با کشیدن سنگ یشم بر روی آن، خطی به جا نماند، آن نگین اصل است هم چنین دانستن این مطلب که عقیق یمنی اصل چه رنگی است می تواند تا حدی کمک کند تا بهتر تشخیص دهیم و بدانیم که انگشتر عقیق اصل را از کجا تهیه کنیم، برای مثال نگین عقیق یمنی سبز وجود ندارد.
نحوه تشخیص عقیق های بهسازی شده
اولین عامل در تشخیص نگین های رنگ شده فاکتور «بو» می باشد. دقت کنید هر چه قدر که نگین ها را پس از رنگ آمیزی شسته باشند باز هم ته مانده بوی اسیدها و مواد شیمیایی در سنگ قابل تشخیص است، مخصوصا زمانی که فروشنده نگین را برای عرضه از کیسه پلاستیکی خارج می کند. اصولا عقیق سنگی بدون بو می باشد و داشتن بوی مواد شیمیایی نشان از احتمال تقلبی بودن دارد.فاکتور دوم چرب نبودن می باشد.
زمان فرآوری عقیق کوچک ترین تنش حرارتی (در اثر زود خنک کردن یا زود گرم گردن به وجود می آید) باعث ایجاد ترک در سنگ می شود و تعدادی از فروشندگان با چرب کردن سطح نگین تلاش می کنند علاوه بر افزایش جلا و درخشش سنگ، ترک ها را نیز پنهان نمایند. پس این سنگ با سطح چرب شده به احتمال زیاد دارای مشکل است.فاکتور سوم بررسی حاشیه نگین ها است.
در نوع سرخ که رنگ شده اند پس از گذشت زمان حاشیه سنگ ها رنگ خود را از دست می دهد و در کناره ها به شکل حنایی و کم رنگ مشاهده می شود که باعث تشخیص نوع تقلبی از اصل و آگاهی از این که ما باید انگشتر عقیق اصل را از کجا تهیه کنیم می شود و شما می توانید با انتخاب نوع اصلی این سنگ از خواص عقیق سرخ بهره مند شوید.
تشخیص عقیق یمنی از خراسانی
عقیق خراسانی نیز از جمله سنگ های با ارزش و قیمتی است که از انواع آن استفاده های بسیاری می شود و ویژگی ها و خواص مخصوص خودش را دارد اما به دلیل شباهت ظاهری این سنگ با عقیق یمنی ممکن است گاهی اوقات اشتباهی در تشخیص عقیق یمنی از خراسانی رخ دهد. توصیه می شود برای تشخیص عقیق یمنی از خراسانی حتما به یک کارشناس مراجعه کنید چرا که از نظر ظاهری این دو سنگ بسیار شبیه به هم هستند و تشخیص آن ها کار دشواری است. اما در این جا چند روش ساده تشخیص عقیق یمنی از خراسانی را شرح می دهیم:
معمولا عقیق خراسانی نیز ساختار مستحکم و محکمی دارد و شیئ تیز و برنده ای نمی تواند به راحتی این سنگ را بشکند. از مواردی که می تواند باعث کمک به تشخیص عقیق یمنی از خراسانی شود این است که اگر این گوهر را در مقابل نور خورشید قرار دهید خواهید دید که اشکالی همانند کندوی زنبور یا حباب یا لاک لاک پشت در آن دیده خواهد شد. این بافت ابری مانند مشهورترین روش تشخیص عقیق یمنی از خراسانی است اما قطعیت ندارد به این معنی که ممکن است آن نگین بافت ابری (همان طرح کندوی زنبور) را داشته باشد اما خراسانی باشد و بلعکس یعنی آن بافت معروف را نداشته باشد امام یمنی باشد.روش تشخیص بعدی که آن هم نیز قطعیت ندارد نوع تراش این گوهر است.
در تراش خراسانی، سنگ دارای برجستگی گنبدی مانند است که به تراش دامله معروف است ولی در نوع تراش یمنی، نگین دارای دیواره ای دور تا دورش است و سطح نگین جست و طرح گنبدی بسیار کمی دارد.فراموش نکنید که روش علمی و دقیقی برای تعیین یمنی بودن وجود ندارد و بهترین روش مراجعه به کارشناس و خرید از فرد و فروشگاه معتبر برای تشخیص عقیق یمنی از خراسانی است و اطلاعات لازم را در مورد این که انگشتر عقیق اصل را از کجا تهیه کنیم را به ما خواهند داد و شما می توانید بدون دغدغه و نگرانی از خواص عقیق یمنی بهره ببرید.
نحوه نگهداری و شارژ
محافظت و نگهداری از عقیق یمنی و دیگر انواع آن بسیار ساده می باشد و شما می توانید از خواص عقیق یمنی به طور دائم بهره برید. شما می توانید سنگ را در هفته یک بار در آب جاری شست و شو دهید و یا در معرض تابش خورشید قرار دهید. سنگ و نگین عقیق سرخ یمنی و انواع دیگر آن به دلیل بافت کوارتزی که دارد زیاد حساس نیست؛ یعنی زمان شست و شوی معمول ظرف یا استحمام می توانید از آن استفاده کنید و هم راه تان باشد. با این حال توصیه ما به شما این است که این نگین را کم تر در معرض مواد شوینده، تغییرات دما و ضربه قرار دهید.
برای شارژ و تقویت خواص و اثرات آن هم کافی است آن را ۲ ساعت در آب پاک و زلال بگذارید و بعد از آن به اندازه ۳ دقیقه و نه بیش تر زیرتابش مستقیم نور خورشید قرار دهید. با توجه به نکات گفته شده اگر از این گوهر به خوبی محافظت کنید می توانید این اطمینان را داشته باشید که موقع فروش از ارزش و قیمت آن کم نمی شود و هنگام استفاده از آن نیز از خواص عقیق سرخ یمنی می توانید بهره لازم را ببرید.
در ادامه این مطلب قصد داریم نشانه های عقیق یمنی را که به صورت عامیانه رواج دارند را توضیح دهم و به سوالاتی که ممکن است ذهت شما را درگیر کند می پردازیم:
آیا فقط عقیق یمنی لکه سفید یا سیاه یا ناخالصی یا انیکلوژن دارد؟
عقیق یمنی هیچ کدام را ندارد. تمام عقیق ها در جهان می توانند چنین ویژگی هایی داشته باشند. موضوع بحث این جا هست که شاخص اینکلوژن خاصی در هیچ منبع یا مقاله علمی منتشر نشده است که فقط مخصوص عقیق یمنی باشد. برخی لابراتورها در ایران نیز در این موضوع تلاش کردند ولی چیز خاصی دستگیرشان نشده است. در مورد عقیق های قرمز یمنی ما باید شاهد اکسید آهن و یا هماتیت باشیم.
در این تصویر دانه های هماتیت را در قسمت سرخ یک عقیق نواری با رنگ های متنوع میبینید.عقیق از آن جایی که سنگی نیمه قیمتی است احتمالا برای کسی اهمیتی نیز نداشته که به دنبال فرم اینکلوژن های منطقه خاصی از آن بگردد. هزاران تن عقیق در ایران، هند، برزیل، آفریقا و تقریبا اکثر نقاط دنیا وجود دارد. چیز کمیاب و خاصی نیست. شما بگویید من یک عقیق یمنی لانه زنبوری با لکه سفید و… دارم. آن قدر تنوع عقیق در ایران بالاست که من عین همان را از منطقه ای غیر از یمن می توانم نشان بدهم!
راهی برای تشخیص عقیق یمنی رنگ شده وجود دارد؟
بله ولی راهی وجود ندارد که بگوییم این عقیق دارای منشا یمن است. عقیق های رنگ شده اغلب دارای رنگ مصنوعی و شدید به چشم ما هستند. بهترین روش مشاهده نقاط تجمعی رنگ در گوشه کنار سنگ است. اگر نور مستقیم در پشت آن ها گرفته شود ممکن است ببینید که حاشیه دور سنگ نسبت به وسط سنگ رنگ پررنگ تری دارد. گاهی به دلیل تخلخل کم سنگ، رنگ به خوبی به مغز آن نمی رسد و به همین دلیل وقتی آن را دوباره پولیش دهید یا حکاکی کنید به طور ناباورانه ای سفید می شود!
آیا فقط عقیق های یمنی اصل نشانه های طرح لانه زنبوری درون خود دارند؟
می توان گفت خیر. جدا از این که مقادیر کمی از عقیق های یمنی لانه زنبوری دارند ، بسیاری از عقیق های خراسان و حتی هند و یا برزیل هم می توانند حالت لانه زنبوری داشته باشند. حال تصور کنید یک عقیق بی رنگ و یا سرخ کم رنگ نه چندان مطلوب مورد رنگ و حرارت دهی قرار گیرد. هم رنگ خوبی دارد و هم طرح لانه زنبوری. بنابراین این مورد هم در تشخیص عقیق یمنی راه گشا نیست.
آیا در یمن فقط عقیق یافت می شود؟
یمن دارای بسیاری از کانی های معدنی است. یمن از زمان های بسیار قدیم به دلیل تجارت عقیق و سایر سنگ زینتی مانند اونیکس و یشم شناخته شده است. با این حال، عقیق یمن در میان تجارت های دیگر سنگ ها و نیز تجارت های عود و عنبر و ادویه جات، از جمله دانه های قهوه، شهرت گسترده ای به عنوان یک گوهری جادویی کسب کرده است.سنگ های اونیکس و عقیق باباقوری و نیز سایر رنگ های عقیق مثل سوسنی، سفید، زرد و ... در بسیاری از مناطق یمن وجود دارد.
سنگ های سفید عمدتا از عدن و برخی دیگر از مناطقی که بین صعده و الحجاز و نجران واقع شده اند. در واقع بیش از 7000 سال است که از مناطق جنوبی یمن، عقیق استخراج می شود. هرچند این مناطق که دارای ذخایر غنی از رگه های عقیق باکیفیت بودند تقریبا تمام شده و یا دیگر نمونه های با کیفیت کمتر وجود دارد.
نوع تراش عقیق های یمنی چیست؟
در قرون گذشته صفحات سمباده الماسی و ... به این سادگی وجود نداشت. اسامی مانند تراش کهنه، تراش قطعی، کله مورچه ای، سمبه ای، ناخنی یا تبری، پا مورچه ای، تراش ثبتی یمنی (صاف یا تخت) و… که برای عقیق های قدیمی معروف است به علت استفاده از ابزار اولیه و قدیمی مثل گرانیت جهت تراش عقیق و در نهایت نشانه سمبه استفاده می شد. به همین دلیل خش و خطوطی شیاری یا آثار دانه هایی مانند رد چای مورچه روی سنگ صیقل داده شده باقی می ماند که با زوم لوپ ایکس 10 و یا زیر میکروسکوپ قابل رویت بودند.
هرچند این نوع ساییدگی ها روی جلای سنگ نیز آثار می گذارد ولی باور بر این است قدیمی است و بدون بهسازی و رنگ خوردگی است و شناسنامه عقیق یمنی بوده و بنابراین قیمت آن خیلی بیش تر است. «این یک اشتباه است». درست است که در قدیم از این موارد استفاده می شد ولی قرن ها نیز یمنی ها عقیق ها را بهسازی می کردند و حرارت دهی یک عرف سنتی در بین آن ها است.
بنابراین تشخیص عقیق یمنی از نظر ظاهری می تواند ما را به بیراهه بکشاند.امروزه با این که تراش ثبتی جدید در ایران رواج دارد ولی دیده شده برخی از تراشکاران در ایران نیز عقیق های خراسان را حرارت دهی و پس از اتمام کار خط و خش و شیارهایی (مثلا با سمباده 400) و زدگی هایی روی آن ایجاد می کنند که مانند عقیق های کهنه یمنی تراش داده شده با ابزار قدیمی و کهنه یا امضا زده شده و سنبه کاری به نظر برسد.
چرا عقیق یمنی با ارزش است؟
موضوع در تاریخچه آن است. عقیق یمنی نوعی برند محسوب می شود چون ذخایر آن تاریخی است. در کنار آن عقیق یمن برای مسلمانان شرافت و ارزش معنوی خاصی دارد. تصور کنید یک یاقوت سرخ کامبوج و یک یاقوت برمه هر دو با یک کیفیت و شرایط یکسان، با این حال یاقوت برمه ارزش بالاتری دارد زیرا دارای معادن تاریخی و معروفی است.
در مورد عقیق نیز تاریخچه معادن آن ها همراه روایاتی که در کتب اسلامی از پیامبر و یا امام علی همان طور که در بحث های بالاتر بیان شد، در مورد شرافت عقیق یمن آمده است به افزایش ارزش آن ها و محبوبیت شان افزوده است.
در گذشته واردات و صادرات سنگ ها به شکل امروزی به این سرعت نبوده و به نظرم این که کسی از کسی به یک گوهر در نزدیکی زندگی خود اشاره داشته باشد چیز بعیدی نیست. مثلا شاید اگر عقیق آتشین مکزیک در آن زمان وارد اعراب می شد احتمالا جزو محبوب ترین عقیق ها بود!
از خواص عقیق از رسول خدا نيز نقل شده است كه فرمودند: انگشتر عقيق دست كنيد كه آن مبارك است.
روایات درباره عقیق زیاد هستند ولی به یمن اشاره نشده است. البته از حق نگذریم در مورد عقیق های سرخ یمن، جزو عقیق های بسیار باکیفیت در جهان هستند ولی آیا در دیگر نقاط وجود ندارد؟ عقیق سرخ با کیفیت خور در ایران کم دیده می شود و می تواند کیلویی تا چندین میلیون ارزش دارد. عقیق هایی سرخ که بدون بهسازی، دارای کیفیتی بی نظیر هستند. یا برخی عقیق های هندی یا برزیلی بدون بهسازی خاصی نمونه های بسیار با کیفیتی دارند.
ادامه در مقاله بعدی
منابع: مجله سنگ شناس، شرف آنلاین
