مون استون در انگلیسی با واژه Moonstone به معنی « سنگ ماه » شناخته می شود. این نام به دلیل درخشش آبی مایل به سفید آن به علت ساختار لایه مانند ریز در آن است که نوعی درخشش همانند ماه را در شب بین ابرها تداعی می کند. هندوها باور داشتند که این سنگ از پرتوهای ماه ساخته شده است و اگر شخصی هنگامی که ماه کامل است،

    مون استون را روی زبان خود بگذارد می تواند آینده خود را ببینید!مون استون سنگی است که در جواهرسازی بسیار محبوب است و در حقیقت از قرون گذشته و از یونان و رم باستان در جواهرات کاربرد داشته است. این گوهر در دوران هنر نوین و مکتب هنری آرنوو در اواخر قرن 19 بسیار محبوب بود. استاد معروف طلا ساز فرانسوی « René Lalique » همانند بسیاری از هم دوره های خود، از این سنگ در کارهای خود به عنوان سنگ جواهری استفاده می کردند.

 

 

سنگ مون استون و علت پدیده آدولارسنس در آن

    مون استون یکی از زیباترین، محبوب ترین و با ارزش ترین اعضای خانواده بزرگ فلدسپار کرده است. فلدسپار تقریبا در 60% پوسته زمین است وجود دارد این کانی در نتیجه رشد درهم آمیخته آلبیت (سدیم آلومینیوم سیلیکات) و ارتوکلاز (پتاسیم آلومینیوم سیلیکات) به وجود می آید.

    هنگامی که این دو کانی معدنی با شکل جدید خود به صورت یک توده سرد می شوند، لایه های متناوبی را تشکیل می دهند. این لایه های میکرونی و نازک دارای ترکیب معدنی متفاوت و همچنین ضریبی متفاوت دارند.هنگامی که نور به سنگ مون استون بتابد با برخورد به سطح لایه های میکرونی و نازک اول و با عبور کردن به لایه های بعدی، موجب انعکاس و پخش شوندگی نامنظم نور در جهات مختلف می شود.

    این موضوع سبب تولید پدیده آدولارسنس (adularescence) به شکل درخشش آبی سفید یا شیری رنگ می شود. تغییر حرکت منبع نور تابیده شده به این سنگ، تغییر زاویه چشم مشاهده کننده و یا بردن سنگ در زیر نور سبب مشاهده بازی رنگ در این سنگ می شود.

سطح Moonstone زیر میکروسکوپ

    آدولارسنس در واقع همان اثر شیلر است که به علت نمود بیشتر این پدیده اپتیکی در سنگ ماه به آدولارسنس شهرت یافته است. آدولار نام کوهستانی در سوئیس نزدیک منطقه St. Gotthard Pass است که سنگ ماه برای اولین بار در آنجا یافت شد. قیمت مون استون می تواند از 10 تا 1000 دلار برا اساس زیبایی آن متفاوت باشد.

 

شفافیت، پدیده چشم گربه و استار

    مون استون نوع شفاف تا اوپک الیگوکلاز (از انواع آلبیت پلاژیوکلاز و میکا) است که درخشش خاص موجی آن مشهور است. معمولا به صورت مات است و نمونه های شفاف آن کم یابند. هنگامی که مون استون های شفاف صیقل داده می شوند جلایی مروارید گونه زیبایی به خود می گیرند.

    در برخی از نمونه های کمیاب پدیده چشم گربه ای (چاتویانسی) و ستاره چهار بازویی نیز وجود دارد که پس از تراش زیبایی و ارزش این سنگ را دو چندان می کند.مون استون می تواند در رنگ های سفید، خاکستری، قهوه ای، صورتی، نارنجی، سبز، زرد و بی رنگ یافت شود.

    هر یک از این رنگ ها هم راه با بازی رنگ خود که معمولا با رنگ سفید تا نقره ای درخشنده است، زیبایی خاصی را به این سنگ می دهد. نمونه های کمیاب بدون رنگ آن دارای درخشش و انعکاس آدولارسنس آبی شگفت انگیزی هستند. بدیهی است که هر یک از این فاکتورها به ارزش سنگ ماه می افزاید.

 

سنگ مون استون رنگین کمانی

    یکی از انواع با ارزش و کمیاب به مون استون رنگین کمانی معروف است که این پدیده با عبور نور سفید ورودی به سطح سنگ و انکسار آن به رنگ های دیگر، بازی رنگ را نیز به پدیده آدولارسنس آن اضافه میکند! این پدیده معمولا در انواع شیری رنگ و در اثر اینکلوژن های ارتوکلاز سفید و لایه های آن به وجود می آید. البته در نوع آبی بیشتر خود را نشان می دهد تا رنگ سبز.این قضیه در سنگ لابرادوریت که آن نیز از خانواده فلدسپار است نیز اتفاق می افتد.

    در واقع مون استون رنگین کمانی یک فلدسپار پلاژیوکلاز لابرادوریت است. به همین دلیل است که به آن لابرادوریت آبی درخشنده نیز می گویند و نام سنگ ماه رنگین کمانی نامی بیشتر تجاری است. درخشش بازی رنگ در سنگ ماه رنگین کمانی می تواند از صورتی تا زرد، هلویی، ارغوانی و آبی ظاهر شود.

جدول خصوصیات مون استونترکیب شیمیایی

ترکیب شیمیایی

KalSi3O8

رنگ

بی رنگ، زرد، قهوه ای، نارنجی

رنگ خاکه

بدون رنگ تا سفید

شفافیت

شفاف تا مات

کلیواژ

کامل

جلا

شیشه ای تا مرواریدی

ضریب شکست نور

1.526 – 1.518

سختی موس

6.5 – 6

وزن مخصوص

2.59 – 2.56

سیستم کریستالی

مونوکلینیک

فلورسانس

ضعیف، متمایل به آبی، نارنجی

تراش

    نحوه تراش در مون استون خیلی اهمیت دارد. معمولا سنگ ماه و اساسا کانی هایی با پدیده آدولارسنس را تراش کابوشن، گنبدی شکل و کله قندی، دانه تسبیح و تراش بیضی می دهند تا بیشترین تاثیر این پدیده خاص را نشان دهد. تراش کاران باید در راستای کلیواژ سنگ نقاطی که بیش ترین حالت اثر آدولارسنسی را نشان می دهد را تعیین کنند.

    سپس محل اوج نقطه محور آن را به درستی مشخص و موازی کلیواژن آن تراش دهند تا به بهترین نتیجه در بیش ترین اثر شیلر دست یابند. برخی از سنگ های مون استون را به صورت بیضی تراش (oval) می دهند ولی بهتر است این نوع در قیراط های بالای آن انجام شود. هم چنین نمونه های خیلی شفاف این سنگ را به صورت تراش فست می دهند که معمولا نادر است.سختی مون استون 6.5-6 است و بنابراین می تواند مانند عقیق به راحتی روی آن حکاکی شود.

    گاهی روی آن حکاکی انسان کشیده می شود که یعنی روی ماه است. این سنگ به علت کلیواژ کامل در دو جهت در مقابل فشار و ضربه مقاوم نبوده و خرد می شود بنابراین هنگام پوشیدن انگشتر مون استون بسیار باید دقت کنید ضربه نخورد.

 

انواع مون استون های طبیعی

    انواع مشابه این کانی نوع مون استون آلبیت، میکروکلین و لابرادوریت می باشند. این سنگ با نمونه های ساخته شده از کلسدونی، آمیتیست (خوش رنگ شده به وسیله حرارت زیاد) و اسپنیل مصنوعی نیز شباهت زیادی دارند. در همین بازار ایران مشاهده شده که اوپالیت که نوعی شیشه مصنوعی است را به جای مون استون شفاف می فروشند. دانسته یا ندانسته باید دقت کنید که اوپالیت می تواند حاوی حباب در حین تولید باشد.

    چیزی که در مون استون وجود ندارد. ضمن این که کوارتز شیری رنگ نیز می تواند بسیار شبیه سنگ ماه باشد و از این جهت باید از فروشنده درخواست ضمانت کنید. سنگ ماه به عنوان سنگی که بهسازی شود مشهور نیست با این حال گزارش هایی وجود دارد که با روش کوتینگ (Coating)، کیفیت رنگ آن را بهبود می دهند.

    هم چنین در بازار نوعی مون استون دوبلت وجود دارد که در واقع قسمت پایین کابوشن را لایه ای نازک از سنگ مون استون آبی و به قسمت گنبد بالایی آن لایه ای از جنس کوارتز چسبانده اند که قیمت پایین، افزایش استحکام در برابر ضربه و خش، سطحی صاف و همون انعکاس آبی را داراست. از این نوع بهسازی روی این سنگ در جواهرات امروزه استقبال زیادی شده است.

سنگ طبیعی Moonstone در دستان معدنچی

    سریلانکا بزرگ ترین تولید کننده مون استون های با کیفیت در جهان است. این سنگ به طور کلی در کشورهای برزیل، سریلانکا، ایالات متحده، برمه، هند، جمهوری مالاگاسی و تانزانیا یافت می شوند. کوه های Adula در آلپ سوئیس منابع تاریخی و جذابی از این سنگ به خصوص نمونه های سفید آن هستند.

    معادن با کیفیت سنگ ماه در جنوب هند و سریلانکا یافت می شوند. مون استون های آبی رنگ در معدن Bihar در مرکز هند دیده می شوند. سنگ ماه رنگین کمانی نیز می تواند در هند و ماداگاسکار یافت شود. انواع بزرگ این سنگ در برمه میانمار یافت می شود ولی کیفیت های خوب در اندازه های بزرگ بسیار نادرند.

نحوه استخراج Moonstone در هند

    استخراج سنگ ماه به صورت دستی و اولیه بوده و مکانیزم خاصی برای برداشت آن در حجم زیاد نیست. معدنچی ها در رسوبات و سنگ ریزه های شنی به دنبال این سنگ هستند و گاهی گوهرهای دیگر نیز در کنار آن ها یافت می شود. اندکی از معدنچی ها در زیر زمین به دنبال این کانی هستند و جایی که گل نرم کائولینیت که به عنوان مواد پسماند در بالای توده های باقی مانده فلدسپار و سنگ های آذرین وجود دارد را حفاری می کنند.

Moonstone پولیش خورده

    این سنگ در فرهنگ های مختلف از چندین هزار سال پیش تا کنون دست خوش باورهای متفاوتی بوده است. در هند از مون استون به عنوان سنگی مقدس با مفهومی ویژه برای عشاق استفاده می کردند که به باور آن ها هم راه داشتن آن باعث خوش بختی برای صاحب خود می شود.

    در فرهنگ های عرب زبان، زنان سنگ مون استون را زیر جامه خود می دوختند زیرا باور داشتند که این سنگ موجب افزایش قدرت باروری و بچه دار شدن می شود.به وقتی که ماه زیادت باشد چون بر مصروع بندند سود دارد و درختی که بار نیاورد چون بندند بار گیرد و زن که حامله نشود چون برو بندند حامله شود.

راف مون استون سفید

    در رم باستان همانند هندوها این سنگ با قدرت ماه در ارتباط بود و فکر می کردند که این سنگ تلالو خود را از نور ماه می گیرد. مون استون رابطه نزدیکی با اسطوره رم باستان دیانا « خدای ماه » و کسی که می تواند عشق، ثروت، پیروزی و خرد را ارزانی کند دارد.بنابراین آن ها باور داشتند سنگ ماه دارای خواص مرتبط با ماه چون قدرت زنانگی، درون بینی، احساس، عشق و رویا را داراست.

    هم چنین این کانی در بین عشاق سنگی با ارزش بود زیرا اعتقاد بر این بود که دارنده این سنگ می تواند از آینده زندگی زوجین را ببیند. در اروپا از مون استون برای بهم رسیدن عشاق جدا شده از هم و درمان بی خوابی استفاده می شد.

خواص مون استون در چاکرا درمانی

    سنگ ماه (Moonstone) چاکرای چشم سوم (ششم) و تاج را تحت تاثیر قرار می دهد. این در حالی است که نوع رنگین کمانی آن تمامی چاکراهای بدن را تنظیم می کند. از خواص مون استون می توان در تحریک پژواک درونی، هماهنگ شدن با بعد زنانه، ترغیب به شکیبائی، متانت در بردباری و آرامش خاطر درونی نام برد. برخی زنان گردنبندهایی از آن برای دفع بلا می سازند.

    این سنگ امکان اظهار شدن بعد زنانه وجود را می دهد که مرحله مهمی در مسیر تمامیت فردی است. هم چنین سنگ ماه می تواند قدرت زنانه و احساسات شان را تقویت و تنظیم کند به همین دلیل گفته می شود این سنگ در چاکرا درمانی موجب تنظیم راحت تر دوره قاعدگی می گردد. سنگ ماه طلسمی برای سیاحت درونی است و مراقبه با آن می تواند فرد را به اعماق وجودی اش ببرد.

 

منبع: مجله الکترونیکی سنگ شناس