قسمتي از مصنوعات استفاده شده در طبقه پايين
- زنجيرهاي بلند و معروف نخودي، زنجيرهاي گيس بافت، زنجيرهاي ماري گردنبندهاي زنجيربافت و ...
- آويز و پلاك هاي سينه با طرح هاي قلب يا كعبه و به اشكال هندسي حكاكي شده با نام هاي مذهبي و ادعيه، آويزهايي با سنگ عقيق جگري يا عقيق زرد با دعاي شرف شمس، آويزهايي با سنگ فيروزه كه دور آن طلا گرفته شده بود، آويزهايي به سبك كامئو ولي با اشكال مذهبي و آويزهايي با نام صاحب زيور.
- گردنبندهاي مرواريد غلطان (به ندرت)، مرواريدهاي بليستر، مرواريدهاي كشي، شبه مرواريدها و مرواريدهاي بدلي گردنبندهايي از فيروزه و يا عقيق به صورت رج شده.
- النگوهاي مفتولي توخالي و يا تو پر و يا النگوهاي پهن توخالي ميناكاري شده. (در اين طبقه اجتماعي زياد بودن النگو در دست نشانه ثروتمندتر بودن است)
- دستبند هاي زنجيري و يا پهن النگو مانند
- گوشواره هاي حلقه اي، كشكولي، هندي يا سكه اي
- انگشترهاي ساده يا همراه با عقيق، فيروزه و لعل
طبقه متوسط
گروه دوم طبقه متوسط بودند که اکثريت جامعه را تشکيل مي دادند. تغيير روند مد همراه بود با تغيير رويكرد فكري جامعه كه با افزايش و ايجاد طبقه به اصطلاح روشن فكر جامعه كه اكثرا براي ادامه تحصيل به دو سمت شوروي و اروپا مي رفتند همراه بود.در ابتدا روشن فكران به نزديك ترين كشور يعني شوروي مسافرت مي كردند. قريب به اتفاق اين گروه با عقايد كمونيستي و ضد سرمايه داري آشنا شدند و پس از بازگشت به ايران درصدد القاي آن افكار به اجتماع ايران بودند.
همين طرز تفكر باعث شد كه طبقه متوسط كم كم با تنها گروه فكري آن زمان، يعني چپ ها آشنا شوند و عقايد اين گروه به اكثريت فايق آيد و استفاده فراوان از زيورآلات طلا و جواهر را مايه خودنمايي و تجمل گرايي يا ثروت اندوزي و عامل بدبختي مردم معرفي كنند. پس گرايش اكثريت مردم اين طبقه به سمت عدم استفاده يا استفاده محدود از زيورآلات طلا و جواهر سوق پيداکرد. به همين خاطر اكثر توليدات سازندگان در آن زمان در ايران بسيار محدود گرديد و به دليل عدم رغبت مردم در خريد، تنوع توليد بسيار كم شد.
اين دوره نيز زياد دوام نياورد و مسافرت قشر ديگري از روشن فكران به سمت اروپا و آمريكا و آشنايي با پيشرفت هاي آن ها عامل انتقال مد به ايران شد. گرايشات فكري اين طبقه باعث گرديد كه مد و تغييرات آن در ايران رو به پيشرفت و دگرگوني گذارد و حداقل در كپي برداري از مد همگام با ساير ملل باشد. در اين زمان بسياري از كشورها، طراحي مد را بر اساس اصول ارگانيك قراردادند و طرح هايي از انگشتر شبيه به گل و گوشواره هايي با دست مايه اي از حلزون يا آويزهايي به شكل پرندگان و پروانه ها طراحي شد.
اغلب طراحان و سازندگان با استفاده از تكنيك ظريف ميناكاري، طرح هاي هنرمندانه اي خلق مي كردند، به ويژه زماني كه اين طرح ها با سنگ هاي جواهر همراه شد. تذهيب و مرصع كاري طلا نيز كمك شاياني به خلق و ايجاد آثار زيبا مي کرد.البته بايد توجه داشت كه قشر مرفه با مسافرت به اروپا، امريكا و سرزمين هاي شرقي مانند هندوستان، از زيورآلات توليدي و مدهاي آن ديار بهره مند بودند. طبقه مرفه همچنان از جواهرات روز استفاده مي كردند و زيورآلات آن ها مي توانست نمونه اي باشد براي توليدات بهتر در ايران و الهام گرفتن طبقه متوسط از اين گروه.
بخشي از مصنوعات استفاده شده در طبقه متوسط عبارت بودند از:
- ز نجيرهاي طنابي، زنجيرهاي طرح رولكس، زنجيرهاي ماري گردنبندهاي زنجيربافت درشت، زنجيرهايي كه به آن ها سكه آويز بود.
- آويز و پلاك هاي سينه با طرح هاي فانتزي و اشكال ارگانيك مانند گل، پرنده و حيوانات و همچنين پلاك هايي با تصاوير مذهبي يا اشكال هندسي حكاكي شده با نام هاي مذهبي و ادعيه، آويزهايي با سنگ عقيق جگري يا عقيق زرد با دعاي شرف شمس و آويزهايي با سنگ فيروزه كه دور آن قاب طلا گرفته شده بود، آويزهايي به سبك كامئو با اشكال مختلف و به ندرت الماس هاي تراش خورده، زمرد و ياقوت هاي قرمز يا كبود كه گل آويز محسوب مي شد و ساير گوهرهاي نيمه گران بها.
- انگشترهاي فانتزي و يا حلقه هاي ازدواج كه با تعدادي الماس كوچك تزيين شده بود.
- گردنبندهاي مرواريد غلطان، مرواريدهاي بليستر، مرواريدهاي كشي، شبه مرواريدها و مرواريدهاي بدلي گردنبندهايي از فيروزه و يا عقيق به صورت رج يا تعداد.
- دستبندهاي زنجيري يا پهن النگو مانند و پلاك دست ها
- گوشواره هاي حلقه اي، كشكولي، هندي و سكه اي يا به اشكال فانتزي مانند ماه، قلب، خورشيد و يا جواهر.
- انگشترهاي ساده يا همراه با عقيق، فيروزه و لعل
- النگوهاي مفتولي توخالي و تو پر يا النگوهاي پهن توخالي ميناكاري شده
طبقه مرفه
طبقه مرفه كه در هر اجتماعي اقليت را تشكيل مي دهند از تمام مزاياي تغيير روند مد بهره مند بودند و اكثرا از جواهرات استفاده مي كردند. اين گروه با سفارش جواهرات فاخر، گران بها و زيبا به كمك گوهرهاي درخشنده مانند الماس، زمرد، ياقوت، فيروزه و مرواريد صاحب زيورآلاتي بسيار زيبا مي شدند.
اکثر زيورآلات استفاده شده در اين گروه عبارت بودند از:
- انگشترهاي فانتزي، انگشترهاي ميناکاري شده، انگشترهاي جواهرنشان، انگشترهايي با نگين الماس، انگشترهايي با نگين زمرد، انگشترهايي با نگين ياقوت کبود يا قرمز، انگشترهايي با مرواريد و ...
- گوشواره هاي فانتزي ارگانيک ديزاين، گوشواره هاي ميناکاري شده، گوشواره هاي جواهر مانند گوشواره هاي با نگين الماس، زمرد، ياقوت، مرواريد و ...
- دستبندهاي زنجيري، فانتزي، ارگانيک ديزاين، جواهرنشان و ...
- زنجيرهاي درشت و بلند، زنجيرهاي فانتزي 5-آويزهاي درشت همراه با جواهر و آويزهاي فانتزي و ...
- سرويس هاي جواهر يا ساده درشت نما
لازم به ذکر می باشد در اين طبقه اجتماعي از النگو به ندرت استفاده مي کردند.
نویسنده : شهروز باباعلیپور
